“BAXT” KONSEPTINING NAZARIY ASOSLARI: KONSEPTLASHNING TILSHUNOSLIKDAGI O‘RNI VA ILMIY TALQINI

Abstract

Mazkur maqolada “baxt” konsepti zamonaviy kognitiv tilshunoslik doirasida tahlil etilgan. Ushbu tushuncha faqatgina individual ruhiy holat emas, balki ijtimoiy ong va madaniy tafakkurning tarkibiy qismi sifatida qaraladi. Maqolada “baxt” konseptining o‘zbek tilidagi lingvistik ifodalanishi, semantik maydoni, frazeologik birikmalar orqali berilishi va xalq og‘zaki ijodida tutgan o‘rni o‘rganilgan. Tadqiqotda, shuningdek, “baxt” konsepti bilan bog‘liq konseptual metaforalar – masalan, “baxt bu nur”, “baxt bu yo‘l”, “baxt bu tuyg‘u” kabi modellar asosida uning kognitiv strukturasi tahlil qilingan.

Bundan tashqari, maqolada G‘arb va Sharq madaniyatlarida “baxt” tushunchasining qanday talqin etilishi solishtirma yondashuv asosida ko‘rib chiqilgan. Ushbu farqlar konseptual tafakkur, madaniy qadriyatlar va lingvokulturologik xususiyatlar orqali izohlanadi. Maqolada qo‘llanilgan metodlar — konseptual tahlil, metafora nazariyasi, assotsiativ eksperimentlar orqali tushunchaning lingvistik va madaniy mohiyati chuqur ochib berilgan.